Ne zna se tačno kada su otvoreni prvi rudnici, ali se zna da su na Avali, od davnina, iskopavane razne rude – olova, srebra i gvožđa, cinobarit i živa. U srednjem veku izgrađena je tvrđava Žrnov. Po predanju, to je bio zamak Jerine, žene Đurđa Brankovića. Turska vojska sultana Murata, u pokušaju da osvoji Beogradsku tvrđavu, 1442.godine zauzima Žrnov, koje tada postaje tursko uporište. Avalu su osvajali i njome gospodarile mnoge starešine, a prvi put je 1859.godine proglašena zaštićenim prostorom, i pošumljena listopadnom i borovom šumom- danas zakonom zaštićen predeo izuzetnih odlika. Izgradnjom železnice 80-tih godina 19 veka, počele su posete i izleti u okolini Beograda, I osnivanje planinarskog društva 1901.godine. I danas Avalu pohode oni kojima je zanimljiva istorija rudarstva, tragači za plemenitim metalima i arheolozi amateri koji se nadaju da će na njenim padinama i oko spomenika pronaći vredne arheološke ostatke. O ovoj Rimskoj naseobini danas svedoče davno napuštena rudarska okna u rudniku žive Šuplja stena podno Avale. Na Avali je pronađen Avalit- plavo-zeleni mineral, jedinstven na svetu, a sada se nalazi u zbirci Prirodnjačkog muzeja. Na zaštićenom području ima oko 600 biljnih vrsta, mnoštvo lekovotih , a neke biljke predstavljaju prirodne retkosti, kao što su zanovet, zlatan i zelenika. Šume u zaštićenom prirodnom dobru zauzimaju preko 70% površine i predstavljaju primer biodiverziteta Avale, kako na nivou vrsta, tako i na nivou biljnih zajednica i ekosistema. Zastupljene su visoke šume kitnjaka, cera, graba, bukve, lipe i izdanačke šume cera, sladuna, kao i kulture crnog bora, bagrema i ostalih lišćara.
Osam planinskih izvora sa čistom vodom krase Avalu, a najpoznatiji su: izvor Ledinac, Sakinac, Kamenac I Vranovac. Izletnici se ovde uvek mogu osvežiti čistom izvorskom vodom.
Detalji iz naše prošlosti i zbivanja tokom istorije, našle su svoje mesto na Avali kao znamenitosti koje se ne propuštaju posetiti.
Spomenik neznanom junaku
podignut 1938.na Avali kao monumentalni mauzolej na vrhu planine, na jugoistoku Beograda, na mestu nekadašnje srednjevekovne tvrđave Žrnov .Tvorac ovog spomenika je vajar Ivan Meštrović, a projektovan je u neoklasičnom stilu u formi grčkog hrama. Kao inspiraciju Meštrović je koristio grobnicu Kira II u Persiji. Prvobitni kameni spomenik, podigli su stanovnici okolnih sela 1922.godine na mestu nepozantog palog ratnika iz Prvog svetskog rata. U postamentu je podzemna prostorija u kojoj se nalazi kovčeg sa posmrtnim ostaciman nepoznatog ratnika. Na ulazu su monumentalni stubovi u vidu ženskih figura u narodnim nošnjama. Skulpture simbolizuju majke vojnika i narode i regije Kraljevine Jugoslavije. To su: Šumadinka, Panonka-Vojvođanka, Crnogorka, Kosovka, Dalmatinka, Zagorka, Slovenka i Makedonka. Mauzolej Neznanom junaku na planini Avala sasvim zasluženo preporučuju svi turistički poslenici.
Spomen-obeležje Vasi Čarapiću
U blizini Planinarskog doma Čarapićev brest nalaze se dva spomenika posvećena Karađorđevom vojvodi Vasi Čarapiću.
Spomenik sovjetskim vojnim veteranima
Na mestu gde je 1964.godine srušen avion sa sovjetskom delegacijom zvaničnika na čelu sa maršalom Birjuzovim, koji su učestvovali u borbama za oslobađanje Beograda, obeleženo je spomenikom u obliku slomljenog avionskog krila. U podnožju Avale i naseljima: Beli Potok, Pinosava, Zuce I Ripanj takođe se nalaze mnoge znamenitosti ovoga područja.
Crkva despota Stefana Lazarevića
u blizini tornja na Avali nalazi se novoizgrađeni Hram despota Stefana Lazarevića.
